BÀI ĐỌC I: Is 58, 1-9a
Ðây Chúa là Thiên Chúa phán: “Ngươi hãy hô to, và đừng ngừng tiếng; hãy làm cho tiếng ngươi vang dội như tiếng kèn, và loan báo cho dân Ta biết sự bất trung của họ, cho nhà Giacóp biết tội lỗi của nó. Vì hằng ngày họ tìm kiếm Ta, và ước mong biết đường lối Ta, như một dân tộc thực hiện công lý và không bỏ lề luật Chúa. Họ hỏi Ta về quy tắc công lý và ước mong đến gần Thiên Chúa: “Tại sao chúng con ăn chay mà Chúa không thấy? Tại sao chúng con hãm mình mà Chúa không hay biết?” Phải, trong ngày ăn chay, các ngươi lo dàn xếp công việc làm ăn, các ngươi hối thúc mọi người làm công. Phải, các ngươi ăn chay trong sự cãi vã, ẩu đả và đánh nhau hung tợn. Các ngươi đừng ăn chay như xưa nay, là cố la lớn tiếng cho người ta nghe. Có phải đó là việc ăn chay mà Ta mong muốn, có phải như thế là ngày hãm mình không? Gục đầu như bông sậy, mặc áo thô, nằm trên đống tro, có phải đó là ăn chay, là ngày làm cho Chúa hài lòng không? Nào ăn chay như Ta mong muốn không phải như thế này sao, là huỷ bỏ xiềng xích bất công, tháo gỡ ách nặng, trả tự do cho kẻ bị áp bức, dẹp bỏ mọi gánh nặng; hãy chia cơm bánh cho kẻ đói, tiếp rước những kẻ phiêu bạt không nhà; nếu ngươi gặp một người trần truồng, hãy cho họ áo mặc, ngươi đừng khinh bỉ người cùng xác thịt như mình. Như thế, sự sáng ngươi tỏ rạng như hừng đông, các vết thương ngươi sẽ lành nhanh chóng; công lý ngươi sẽ đi trước mặt ngươi, vinh quang Chúa sẽ hậu thuẫn cho ngươi. Như thế, khi ngươi kêu cầu, Chúa sẽ trả lời; ngươi la lên, Chúa sẽ phán: “Này Ta đây”.
PHÚC ÂM: Mt 9, 14-15
Khi ấy, Chúa Giêsu sang miền Gêsarênô, các môn đệ Gioan đến gặp Người mà hỏi: “Tại sao chúng tôi và những người biệt phái thì giữ chay, còn môn đệ của Ngài lại không?” Chúa Giêsu nói với họ: “Làm sao các khách dự tiệc cưới có thể buồn rầu khi tân lang đang còn ở với họ? Rồi sẽ có ngày tân lang ra đi, bấy giờ họ mới giữ chay”.
Suy Niệm 1: KHAO KHÁT…
“Tại sao chúng con ăn chay mà Chúa không thấy? Tại sao chúng con hãm mình mà Chúa không hay biết?” Chúa vô tâm quá ư? Hay là tại ta nhầm lẫn, nghĩ rằng TẤT CẢ điều mình cần làm để đẹp lòng Chúa là ăn chay, hãm mình, và những việc tương tự, như: dâng cúng tiền bạc, chăm sóc nhà thờ, đọc kinh cầu nguyện? Những việc ấy tốt chứ, vâng, nhưng không phải là tốt nhất, càng không phải là duy nhất cần thiết.
Hãy nghe chính lời Chúa nhắc nhở, nêu rõ rằng điều Chúa quan tâm nhất là cung cách ta sống và ứng xử với anh chị em xung quanh. “Trong ngày ăn chay, các ngươi lo dàn xếp công việc làm ăn, các ngươi hối thúc mọi người làm công. Phải, các ngươi ăn chay trong sự cãi vã, ẩu đả và đánh nhau hung tợn… Nào ăn chay như Ta mong muốn không phải như thế này sao, là huỷ bỏ xiềng xích bất công, tháo gỡ ách nặng, trả tự do cho kẻ bị áp bức, dẹp bỏ mọi gánh nặng; hãy chia cơm bánh cho kẻ đói, tiếp rước những kẻ phiêu bạt không nhà; nếu ngươi gặp một người trần truồng, hãy cho họ áo mặc, ngươi đừng khinh bỉ người cùng xác thịt như mình”… Đoạn sách Isaia này cần phải được ghi khắc vào tâm trí mỗi người chúng ta, để xác tín rằng chính tha nhân là con đường đưa ta đến với Thiên Chúa. Không thể thờ ơ với con người mà mật thiết với Thiên Chúa được!
Khao khát Thiên Chúa, vì thế, cũng là khao khát yêu thương, phục vụ con người. Việc ăn chay và mọi thực hành khổ chế khác là để diễn tả niềm khao khát này. Chúa Giêsu không ngần ngại nói về chính Người như Chàng Rể, là đối tượng đáng khao khát của các môn đệ. Bởi Người là hiện thân của Thiên Chúa trong hình hài con người (xác phàm)!
Ta không khao khát ai hay điều gì mà mình có sẵn. Ta chỉ khao khát điều quí giá mà mình chưa có, hay vuột mất. Ta chỉ khao khát khi giữa ta và điều ấy/người ấy có một khoảng cách mà mình phải gỡ bỏ hay lấp đầy.
Nếu điều đó là chính… Thiên Chúa, là Chúa Giêsu, thì sự vuột mất hay khoảng cách ấy chính là do tội lỗi của chúng ta, chứ không do gì khác. Và ta biết mình phải làm gì…
Nhưng luôn cần nhớ, trước khi ta khao khát Chúa, thì Chúa đã quay quắt khao khát ta biết khao khát Ngài cho đúng cách!
Lm. Giuse Lê Công Đức, PSS.
…………………………………..
Suy Niệm 2: HÃY GIỮ CHAY LÒNG
Trong mùa chay, ba việc đạo đức chúng ta thường làm là: ăn chay, cầu nguyện và bố thí. Lời Chúa hôm nay tập trung vào việc ăn chay. Theo truyền thống công giáo, chúng ta chỉ ăn chay [và kiêng thịt] trong hai ngày, Thứ Tư Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh. Một vài dòng tu hoặc những người công giáo đạo đức ăn chay và kiêng thịt vào mỗi thứ sáu. Khi nói đến ăn chay, chúng ta nghĩ ngay đến việc “ăn ít lại.” Cụ thể hơn, thay vì ăn ngày ba bữa thì chúng ta ăn hai bữa, có người ăn một bữa rưởi hoặc một bữa hoặc thậm chí ăn gì trong ngày, chỉ uống nước lã. Tóm lại, khi nói đến ăn chay là chúng ta nói đến thức ăn, thức uống, là nói đến những thứ từ bỏ mang tính cách bên ngoài.
Trong bài đọc 1 hôm nay, Ngôn sứ Isaia nói đến một loại ăn chay không mang tính bên ngoài, nhưng mang tính nội tâm (bên trong). Đây là loại ăn chay mà Đức Chúa ưa thích. Ngôn sứ Isaia cho chúng ta hay rằng: Đức Chúa không thích loại ăn chay mang tính bên ngoài vì “ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Các ngươi ăn chay để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn. Chính ngày các ngươi muốn ăn chay để tiếng các ngươi kêu thấu trời cao thẳm, thì các ngươi lại ăn chay không đúng cách” (Is 58:3-4). Cách ăn chay mà Đức Chúa ưa thích là: “mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm, là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục (x. Is 58:6-7).
Qua những lời của Ngôn sứ Isaia, chúng ta nhận ra rằng: Thật không phải khi chúng ta ăn chay mà lại giận hờn, ghen tỵ và nói xấu người khác; thật không phải khi chúng ta ăn chay mà gian lận, nói dối; thật không phải khi chúng ta ăn chay mà sống đời sống bất công, không tha thứ, không yêu thương. Loại ăn chay bỏ một bữa ăn hoặc một ngày không ăn thì dễ hơn loại ăn chay bỏ tật xấu của mình. Mục đích của ăn chay là để tỏ lòng sám hối, là để đưa chúng ta đến gần Thiên Chúa và người khác. Nhưng khi ăn chay mà chúng ta không sống yêu thương tha thứ, sống xa cách anh chị em của mình, thì chúng ta đã làm mất ý nghĩa của việc ăn chay. Vì vậy, trong bài Tin Mừng hôm nay Thánh Mátthêu giải thích cho các môn đệ của Gioan Tẩy Giả [và chúng ta] về ý nghĩa của ăn chay.
Chúng ta hiểu đối thoại của Chúa Giêsu với các môn đệ của Gioan về việc ăn chay trong bài Tin Mừng hôm nay tốt hơn khi chúng ta đặt cuộc đối thoại này trong bối cảnh lớn hơn: bối cảnh nói về quyền bính và lời mời gọi làm môn đệ của Chúa Giêsu (8:1-9:38). Đoạn Tin Mừng hôm nay nằm ngay sau đoạn nói về việc Chúa Giêsu gọi ông Mátthêu, một người thu thuế và dùng bữa ở trong nhà ông với tất cả những người thu thuế khác và những người tội lỗi. Trong mẫu chuyện đó, những người Pharisêu hỏi các môn đệ của Chúa Giêsu về việc Ngài ăn uống với những người thu thuế và tội lỗi; còn trong bài Tin Mừng thì các môn đệ của Gioan đến hỏi Chúa Giêsu về việc các môn đệ của Ngài không ăn chay như họ và những người Pharisêu. Chúng ta cùng nhau phân tích bài Tin Mừng hôm nay để khám phá ra điều Chúa muốn nói với chúng ta và muốn chúng ta đem ra thực hành.
Như chúng ta đã trình bày, bài Tin Mừng hôm nay rất ngắn [chỉ có hai câu] và nằm trong bối cảnh tranh luận về việc ăn chay (Mt 9:14-17). Cuộc tranh luận này gồm có cuộc đối thoại mang tính tranh luận với các môn đệ của Gioan Tẩy Giả (Mt 9:14-15) và hai dụ ngôn nhỏ Chúa Giêsu sử dụng để trả lời về lý do tại sao các môn đệ của Ngài không ăn chay (Mt 9:16-17). Sợi dây nối kết hai phần chính là sự khác biệt mà sự hiện diện của Chúa Giêsu mang lại. Đọc đoạn Tin Mừng này, chúng ta không khỏi không thắc mắc: Tại sao các môn đệ của Gioan Tẩy Giả không hỏi về chính việc ăn chay của Chúa Giêsu, nhưng lại hỏi về việc ăn chay của “môn đệ Ngài.” Điều này cho thấy: Chúng ta không nghi ngờ gì về việc các môn đệ của Chúa Giêsu là những người Do Thái như môn đệ của Gioan Tẩy Giả và những người Pharisêu, nhưng khi theo Chúa Giêsu, họ đã sống khác, ngay cả trong việc tuân giữ luật ăn chay. Nói cách khác, khi theo Chúa Giêsu, họ không còn ăn chay theo truyền thống của người Do Thái như những người Pharisêu và các môn đệ của Gioan làm. Như vậy, Chúa Giêsu đem lại một cái gì đó thật mới mẻ trong việc tôn thờ Thiên Chúa, trong việc thực hành các việc đạo đức và nhất là trong cuộc đời của họ. Hay nói đúng hơn, Chúa Giêsu mang lại ý nghĩa đích thật của các việc đạo đức mà Thiên Chúa muốn, chứ không phải là tập tục của các tiền nhân. Việc có Chúa Giêsu trong cuộc đời của chúng ta có mang lại sự mới mẻ gì không? Hay chúng ta cũng sống một lối sống như bao nhiêu người khác? [Còn những người sống đời thánh hiến, chúng ta có sống tốt hơn và thánh thiện hơn so với khi chúng ta mới bước vào đời tu không?]. Việc đi theo Chúa Giêsu phải mang lại sự đổi mới không ngừng trong lời nói và hành động của những người theo Ngài.
Chúa Giêsu sử dụng dụ ngôn để giải thích cho các môn đệ của Gioan Tẩy Giả về việc các môn đệ của Ngài không ăn chay. Ngài sử dụng hình ảnh tiệc cưới để trả lời: “Chẳng lẽ khách dự tiệc cưới lại có thể than khóc, khi chàng rể còn ở với họ? Nhưng khi tới ngày chàng rể bị đem đi rồi, bấy giờ họ mới ăn chay” (Mt 9:15). Trong câu trả lời, Chúa Giêsu sử dụng chữ “than khóc.” Theo Thánh Mátthêu, việc ăn chay được hiểu là dấu hiệu của việc than khóc cho tội lỗi của mình [điều xảy ra trong trường hợp của Mátthêu mà Ngài mới gọi làm môn đệ được trình thuật trước đó]. Chúa Giêsu so sánh các môn đệ của Ngài như là những khách dự tiệc của chàng rể, tức là họ được mời gọi đến tham dự một sự kiện mang đậm nét yêu thương và vui tươi. Áp dụng vào trong cuộc sống của chúng ta: Chúng ta là những môn đệ của Chúa Giêsu, là những người sống vui tươi và yêu thương. Người khác có thấy nét vui tươi trên khuôn mặt và tình yêu thương trong lời nói và cử chỉ của chúng ta không?
Cuối cùng, theo các chuyên gia Kinh Thánh, khi sử dụng từ “chàng rể,” các môn đệ của Gioan hiểu ngay Chúa Giêsu đang nói đến ai, Ngài đang nói đến chính Thiên Chúa. Hình ảnh “chàng rể” là hình ảnh được các ngôn sứ sử dụng để nói về Thiên Chúa là chàng rể, còn Israel là tân nương. Điều này được xác nhận bởi công thức: “Nhưng khi tới ngày.” Đây là công thức thường được các ngôn sứ sử dụng để nói đến “ngày của Thiên Chúa,” khi Thiên Chúa sẽ cưới Israel về. Trong câu này, Chúa Giêsu nói đến hai khoảng thời gian: thời gian của Ngài [“khi chàng rể đang còn ở với họ”] và sau thời gian của Ngài [“khi chàng rể bị cất đem đi rồi”]. Trong khoảng thời gian chờ đợi, các môn đệ sẽ đối diện với nhiều bách hại và thử thách, lúc đó họ sẽ ăn chay để khóc than cho những vấp ngã của họ khi không chiến thắng thử thách và bách hại. Như vậy, trong câu trả lời của Ngài, Chúa Giêsu nói đến thực tại mà người môn đệ phải đối diện, đó là, họ phải chịu nhiều đau khổ như Chúa Giêsu đã chịu. Để đứng vững, họ phải giữ chay lòng, tức là, sống đời sống yêu thương, vui tươi, đổi mới và tha thứ.
Lm. Anthony, SDB.
…………………………….
Suy Niệm 3: Nói về việc ăn chay
- Bài Tin Mừng kể lại một phần cuộc tranh luận giữa Đức Giêsu và những người biệt phái về vần đề ăn chay, chúng ta thấy nhân cuộc tranh luận này, Đức Giêsu đã bộc lộ cho mọi người biết về bản thân và sứ mạng của Ngài.
Luật cũ chỉ buộc người Do thái ăn chay mỗi năm một lần vào ngày đền tội (Lc 16,19-31). Ngoài ra thời Đức Giêsu, người ta còn giữ chay tự nguyện vào những ngày chay chung, vì lý do như để cầu mùa. Hơn nữa, còn có những ngày chay do cá nhân giữ vì lòng đạo đức, như nhóm biệt phái ăn chay mỗi tuần hai lần vào ngày thứ hai và thứ năm (x.Mc 2,18; Lc 18,12).
Hôm nay, rất có thể bữa tiệc của Lêvi (Matthêu) khoản đãi Đức Giêsu và các môn đệ của Ngài đã được tổ chức trùng vào ngày những người đạo đức và nhóm biệt phái ăn chay, nên các môn đệ của Gioan đã đến chất vấn Ngài.
- “Tại sao môn đệ ông lại không ăn chay” ?
Đức Giêsu và các môn đệ được mời dự tiệc, có lẽ trùng vào ngày thứ hai hay thứ năm, ngày mà những người đạo đức thường ăn chay. Điều này làm cho các môn đệ Gioan , biệt phái và những người đạo đức thắc mắc.
Câu trả lời của Chúa vừa là một dụ ngôn vừa là một ám ngôn, Chúa đem trường hợp tiệc cưới ra để so sánh : chúng ta biết tiệc cưới nơi người Do thái thường kéo dài cả tuần lễ, như vậy, dĩ nhiên trong những ngày ấy, những người được mời dự tiệc không ăn chay. Rồi tự coi mình là chàng rể. Chúng ta biết trong Cựu ước, Thiên Chúa tự ví mình là chàng rể và Israel là nàng dâu. Như thế, khi tự nhận cho mình một hình ảnh mà Cựu Ước vẫn dùng để nói về Thiên Chúa thì Đức Giêsu đã đi rất xa trong tiến trình tự mạc khải chính mình, Ngài cho biết Ngài là Thiên Chúa đã đến giữa loài người.
- Để cho dễ hiểu, chúng tôi xin trích lời giải nghĩa của cha Phạm Văn Phượng OP: Vậy là Đức Giêsu đã trả lời bằng một câu xúc tích , Ngài vượt trên vấn đề được đặt ra để mạc khải xâu xa về bản thân và sứ mạng của Ngài : Sao lại bắt các môn đệ của tôi ăn chay giống như các anh ? Họ đang dự tiệc cưới mà. Chính tôi là chàng rể đây, chàng rể mà Israel vẫn trông chờ, bao lâu tôi còn ở với họ thì họ đâu cần ăn chay, các anh ăn chay là để chờ đón Đấng Messia, còn các môn đệ của tôi đã nhận ra tôi là Đấng Messia. Vậy thì nếu họ cũng ăn chay để đón chờ Đấng Messia như các anh thì thật là phi lý, cũng giống như người đang dự tiệc cưới mà ăn chay vậy, nếu các anh muốn thấy họ ăn chay, thì chờ tới ngày chàng rể bị giết, họ sẽ ăn chay để than khóc.
- Qua việc chất vấn của các môn đệ Gioan Tẩy Giả, Đức Giêsu đã nhân cơ hội này, dạy chúng ta những bài học:
– Đừng học đòi những người bắt bẻ môn đệ Đức Giêsu về việc ăn chay bởi vì họ xét đoán người khác, bắt người khác làm theo ý của mình, bắt người khác phải giống như họ, tạo ra một khuôn mẫu để bắt người khác phải chiều theo ý mình.
– Muốn trở thành môn đệ Đức Giêsu, ta phải thay đổi cách sống cũ, từ suy nghĩ đến hành động, để mặc lấy cách suy nghĩ, cách hành động, cách sống mới cho phù hợp với Tin Mừng.
– Vải vá áo, rượu trong bình là hình ảnh diễn tả đời sống của tôi. Chúa muốn tôi bước theo Chúa thì cần phải thay đổi cách sống cho phù hợp với Tin Mừng. Thay đổi tư tưởng, lời nói và hành động. Thay đổi để trở nên giống như Đức Giêsu, hiền lành, khiêm nhường, yêu thương phục vụ, khoan dung tha thứ…
- Chay tịnh là việc cần phải thực hiện cách tích cực trong Mùa Chay, vì thế qua bài Tin Mừng hôm nay, Phụng vụ nhắc nhủ chúng ta về việc ăn chay và ý nghĩa của việc ăn chay : là để đền tội và được kết hợp với Chúa ở đời này và sống với Chúa đời sau.
Cố gắng đừng ăn chay hình thức nhất là để khoe khoang : người biệt phái và các môn đệ của Gioan ăn chay là để lôi kéo sự thán phục của thiên hạ. Vì thế, không đúng với ý nghĩa của việc ăn chay, cho nên Đức Giêsu nhiều lần đã khiển trách họ (x. Mt 6,16; Lc 18,12).
- Truyện : Cái giá treo chuông.
Bên Trung quốc, có một nhà điêu khắc được giao cho thực hiện một cái giá treo chuông bằng gỗ quí. Sau khi hoàn thành công việc, mọi người nhìn ngắm đề khen ngợi và cho đó là kỳ công của bậc thần thánh. Ngày nọ, vị công tước đã mướn nhà điêu khắc thực hiện công việc này cho gọi đến và hỏi :
– Nhà ngươi có bí quyết nào mà hoàn thành một kiệt tác như thế ?
Nhà điêu khắc trả lời :
– Tôi chỉ là một thợ thủ công và chẳng có bí quyết nào cả. Công việc diễn ra rất đơn giản : khi bắt đầu nghĩ đến công việc được giao, tôi tập trung tư tưởng vào đó, tôi đã giữ chay để tâm hồn được lắng dịu, quên đi tất cả những lời khen chê, có thể nói, mọi sự được tốt đẹp là do tinh thần tập trung của tôi được huấn luyện nhờ việc giữ chay nghiêm ngặt, để chỉ chú ý vào đối tượng duy nhất là cái giá chuông mà thôi.
Việc giữ chay của chúng ta trong mỗi Mùa Chay cũng phải hiểu theo ý nghĩa đó.
Lm. Giuse Đinh Lập Liễm Gp. Đà Lạt.