Thầy Biết Con Yêu Mến Thầy

(Bài Chú Giải được viết lại từ bài giảng trong lớp học Kinh Thánh của Đức cha Giuse Đỗ Quang Khang)

Lời Chúa: Ga 21,15-19

Sau khi dùng bữa với các môn đệ tại Biển Hồ Ti-bê-ri-a, Đức Giê-su Phục Sinh hỏi ông Si-môn Phê-rô : “Này anh Si-môn, con ông Gio-an, anh có yêu mến Thầy hơn các anh em này không ?” Ông đáp : “Thưa Thầy có, Thầy biết con thương mến Thầy.” Đức Giêsu nói với ông : “Hãy chăm sóc chiên con của Thầy.”  Người lại hỏi : “Này anh Si-môn, con ông Gio-an, anh có yêu mến Thầy không ?” Ông đáp : “Thưa Thầy có, Thầy biết con thương mến Thầy.” Người nói : “Hãy chăn dắt chiên của Thầy.”  Người hỏi lần thứ ba : “Này anh Si-môn, con ông Gio-an, anh có thương mến Thầy không ?” Ông Phê-rô buồn vì Người hỏi tới lần thứ ba : “Anh có thương mến Thầy không ?” Ông đáp : “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự ; Thầy biết con thương mến Thầy.” Đức Giê-su bảo : “Hãy chăm sóc chiên của Thầy.  Thật, Thầy bảo thật cho anh biết : lúc còn trẻ, anh tự mình thắt lưng lấy, và đi đâu tuỳ ý. Nhưng khi đã về già, anh sẽ phải dang tay ra cho người khác thắt lưng và dẫn anh đến nơi anh chẳng muốn.”  Người nói vậy, có ý ám chỉ ông sẽ phải chết cách nào để tôn vinh Thiên Chúa. Thế rồi, Người bảo ông : “Hãy theo Thầy.” 

1. Giải thích từ ngữ

     Có hai động từ đề cập tới tình yêu trong bài Tin Mừng này.

• (Agapeo) ἀγαπάω diễn tả một hành động có sự can thiệp của lí trí sáng suốt ( không mù quáng) để trung tín đến cùng.
• (Phileo) φιλέω  diễn tả một hành động dựa trên cảm xúc, cùng cường độ với Agapeo, nhưng mang tính nhất thời ( ở đây- lúc này)

2. Đối Thoại

2.1 Cảnh 1:  Đức Giêsu hỏi : Simon anh có agapeo   ἀγαπάω Thầy không? ( Ga 21,15)
( Có nghĩa là yêu Thầy bằng tình yêu lí trí và trung tín cho đến chết)

Ông đáp: : Thầy biết con  mến Philêô  φιλῶ Thầy. (dịch sang tiếng anh “Yes, Lord, you know that I love you.”)

• Đối với câu hỏi có/ không ( Yes/ No questions) trong tiếng anh thì câu trả lời có thể là Yes, I do hoặc no, I don’t. Nghĩa là chủ từ I ( tôi ) sẽ đứng làm vị trí trung tâm, không trả lời khác được. Nhưng câu trả lời của Thánh Phêrô ở đây là tuyệt vời “ có, Thầy biết “_ “yes, you know”. Nghĩa là “ Thầy biết”, Thầy biết chứ không phải là con biết.

Nghi vấn : Tại sao ông không trả lời “Có, con yêu mến Thầy“

• Bởi vì ông đã từng vấp ngã. Ông đã chối Chúa ba lần, ông phản bội Chúa. Ông đã kinh nghiệm sự yếu đuối của mình. Khi chúng ta nhận ra mình yếu đuối nghĩa là lúc đó mình mới là mình, mình lúc đó mới là mạnh mẽ, bởi vì lúc đó ta không còn sống bằng sức lực và trí óc của chính mình nhưng là bằng sức mạnh của Chúa “Ơn của Thầy đã đủ cho anh, vì sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối” (x. 2Cr 12,9). Giờ đây ông chỉ biết nương tựa vào Chúa mà thôi.
• “Thầy biết” nghĩa là ông để cho Chúa lượng giá tình yêu của ông. Tình yêu của ông không dựa trên chủ quan của cá nhân “tôi biết” nhưng là khách quan Chúa biết.
• Chúa Giêsu hiểu rõ sự yếu kém trong tình yêu của Phêrô và Chúa lo lắng. Bởi vì nếu như “ bản hợp đồng tình yêu” này mà Phêrô không chu toàn thì người thiệt thòi hơn cả là chính Chúa, Chúa là người liều trong bản hợp đồng này.

 Sau khi Thánh Phêrô trả lời, Chúa nói: “hãy chăm sóc chiên của Thầy” ( Ga 21,16)
Dù biết rằng Thánh Phêrô không đủ khả năng để chu toàn nhưng Chúa vẫn trao sứ vụ.

Nghi vấn: Đức Giêsu có đòi hỏi quá đáng không khi đòi hỏi một điều mà biết chắc người đó không đủ khả năng? Cố tình hỏi để làm người khác phải đau lòng.

Câu trả lời: vừa có vừa không

• Có quá đáng vì tự bản thân Phêrô ông thấy mình không đủ khả năng.
• Không: vì khi đòi hỏi như thế  Chúa muốn cho Phêrô thấy chỉ có một tình yêu trung tín cho đến chết mới có thể giúp chu toàn sứ vụ được trao.

2.2 Cảnh 2:

Đức Giêsu hỏi: Simon anh có  yêu mến (Agapeo) Thầy? ( Ga 21,16)
Phêrô trả lời: Thầy biết con thương mến (Phileo) Thầy.
Đức Giêsu nói: Hãy chăn dắt chiên  của Thầy

• Đức Giêsu đòi hỏi Phêrô điều mà Chúa đã biết là ông không có khả năng.

Nghi vấn : Chúa dư biết rằng Phêrô không có khả năng, nếu xét về khả năng thì ông “rớt ngay vòng gửi xe” nhưng tại sao Chúa cứ hỏi? có phải Chúa muốn nhấn vào nỗi đau của Phêrô? Chúa muốn điều gì chỗ này khi cứ mãi hỏi một điều mà đã biết câu trả lời?

• Vì Chúa muốn nhấn mạnh đến tình yêu mà sứ vụ đòi hỏi. Chúa muốn ông đừng quên tình yêu trung tín cho đến chết mà Chúa yêu cầu ông phải có.

2.3 cảnh 3

Đức Giêsu hỏi : Simon anh có ( Philêô ) thương mến Thầy không?

Ông Phêrô buồn vì Người hỏi tới lần thứ ba : “Anh có thương mến Thầy không”? ( Ga 21,17)

• Với lần ba này Phêrô không phải cảm thấy buồn như bản dịch tiếng việt. Nhưng là ông cảm thấy cực lòng vì ông bất lực. Vì Chúa giảm tình yêu xuống ngang bằng ông. Phiền lòng vì giới hạn của mình. Ông đầy giới hạn và bất toàn. Với hỏi lần thứ ba này Chúa Giêsu không dùng Agapeo ( yêu ) nhưng Chúa dùng Philêô ( mến ). Khi con người không đáp ứng nổi thì Thiên Chúa bước xuống đòi hỏi tình yêu ngang tầm với ông.
• Theo bản dịch tiếng việt có một chút hiểu lầm. Chúa Giêsu không hỏi lần thứ ba nhưng là hỏi tới ba lần. Bởi nếu hỏi lần thứ ba có nghĩa cùng một câu hỏi nhưng hỏi đi hỏi lại, nhưng đây Chúa Giêsu hỏi ba lần khác nhau.

Thánh Phêrô trả lời: Thầy biết rõ mọi sự. Thầy biết con mến (Philêô ) Thầy
Lần này Thánh nhân trả lời  khác 2 lần trước. Rằng “Thầy biết rõ mọi sự” chứ không chỉ “Thầy biết”.
Đức Giêsu nói “hãy chăm sóc cừu của Thầy”

 Nghi vấn: Tại sao phải chăm con cừu?. Con cừu lớn sao chăn dắt ? nó có thể tự đi được.

• Vì những con cừu lớn khi nó bị bệnh thì cần phải chăm sóc nếu không nó sẽ chết.

Cuối cùng Chúa ủy thác Giáo hội cho Phêrô.

 Nghi vấn: Liệu một Phiêô của Phêrô. Có trở thành Agapeo không?

 Trả lời: Được, với một điều : mỗi một phút giây ông cứ là Phileo thì sẽ là Agapeo. Nếu cứ mỗi phút ta sống trung thành thì cộng lại suốt cả một đời ta sẽ trung tín với Chúa. Chúng ta hãy sống giây phút hiện tại thật tốt. Chấm nối chấm cho đến chết. Trung tín trong Philêô sẽ thành Agapeo ( Nhớ đến con đường bé nhỏ của Chị Têrêsa Hài Đồng Giêsu)

Người viết lại : Cỏ Xanh