Đây có thể coi là ‘phụ đề’ gắn với chủ đề ‘Vì một Hội Thánh hiệp hành’. Nhưng ba chiều kích này được hiểu và tiếp cận như thế nào?
Không phải như ba đại lượng để ta làm bài toán cộng, rồi có kết quả là tính ‘hiệp hành’. Không phải như mua ba đống gạch, cát, xi măng, đem về đổ đó là có cái nhà ‘hiệp hành’. Vì thế, nếu chúng ta chỉ tiếp cận một cách máy móc và rời rạc ba chiều kích hiệp thông, tham gia, và sứ mạng, thì vẫn chưa có được tính ‘hiệp hành’ cho Giáo hội hay cho cộng đoàn của chúng ta. Tính ‘hiệp hành’ chỉ có khi ba chiều kích này được nhận thức và phối kết đúng đắn.
Trước hết, hãy xem Cẩm Nang cho THĐGM 16 (xuất bản vào tháng 9.2021) nói gì về ba chiều kích này. Đoạn văn sau đây ở mục (1.4) rất quan trọng, tôi dẫn bản tiếng Anh và tôi dịch Việt ngữ kèm theo:
“The theme of the Synod is ‘For a Synodal Church: Communion, Participation, and Mission’. The three dimensions of the theme are communion, participation, and mission. These three dimensions are profoundly interrelated. They are the vital pillars of a Synodal Church. There is no hierarchy between them. Rather, each one enriches and orients the other two. There is a dynamic relationship between the three that must be articulated with all the three in mind.”
“Chủ đề của Thượng Hội Đồng là ‘Vì một Hội Thánh hiệp hành: Hiệp thông, tham gia, sứ mạng’. Ba chiều kích của chủ đề là hiệp thông, tham gia, và sứ mạng. Ba chiều kích này liên hệ thâm sâu với nhau. Chúng là những trụ cột then chốt của một Hội Thánh hiệp hành. Không có thứ bậc giữa chúng. Đúng hơn, mỗi chiều kích làm phong phú và định hướng hai chiều kích kia. Có một tương quan năng động giữa ba chiều kích này, vốn phải được phối kết, với cả ba cùng một trật trong tâm trí.”
Câu cuối cùng trên đây đặc biệt quan trọng: “Có một tương quan năng động giữa ba chiều kích này, vốn phải được phối kết, với cả ba cùng một trật trong tâm trí”! Điều này có nghĩa rằng ba chiều kích ‘hiệp thông, tham gia, sứ mạng’ không được rời nhau trong nhận thức của chúng ta. Nếu chúng ta tách chúng ra để ‘học’ và ‘hành’, thì cũng có thể ích lợi gì đó (như kiểu nói ‘không bổ bề dọc, ít ra cũng bổ bề ngang’), nhưng chắc chắn đó không phải là tính ‘hiệp hành’.
Theo Văn kiện Chung kết THĐGM 16, tính ‘HIỆP HÀNH’ của Hội Thánh biểu lộ và hiện thực cụ thể căn tính HIỆP THÔNG, qua sự THAM GIA tích cực của tất cả các thành viên của mình vào SỨ MẠNG loan báo Tin Mừng (x. VKVK, số 31). Chúng ta nhận ra cách trình bày này đậm tính phối kết, với cả ba chiều kích ‘hiệp thông, tham gia, sứ mạng’ cùng một trật trong tâm trí, liên hệ thâm sâu với nhau.
Theo đó, chúng ta có thể tổng hợp: Tính ‘hiệp hành’ biểu lộ nơi sự THAM GIA tích cực của tất cả các thành viên Giáo hội, dựa trên nền tảng HIỆP THÔNG, và luôn được định hướng SỨ MẠNG. Nghĩa là, rất cần mọi người tham gia, nhưng không phải tham gia bất cứ kiểu nào, mà phải là sự tham gia đặt nền trên hiệp thông và nhằm phục vụ cho sứ mạng. Nói cách khác, ‘hiệp thông’ là nền tảng thâm sâu, ‘tham gia’ là sự thể hiện cụ thể, và ‘sứ mạng’ là mục đích thâu họp tất cả.
Còn nhớ, trong tiến trình Thượng Hội Đồng vừa qua, Tài liệu Làm việc (Instrumentum laboris) cho Khóa Hội nghị thứ nhất (tháng 10.2023) đã gợi ý điều chỉnh thứ tự giữa ba chiều kích này, trở thành: ‘Hiệp thông, Sứ mạng, Tham gia’, với giải thích rằng ‘sứ mạng’ là trọng tâm nên cần đặt ở giữa! Cũng hợp lý đó chứ, vì chính “sứ mạng soi sáng cho tính ‘hiệp hành’, và tính ‘hiệp hành’ thúc đẩy sứ mạng”. (VKCK, 32).
Lm. Giuse Lê Công Đức, PSS.