Cố vấn về trí thông minh nhân tạo (AI) của Đức thánh Cha Phanxicô đã cảnh báo về những rủi ro của kỹ nghệ mới, nói rằng việc sử dụng không được kiểm soát có thể dẫn đến việc tạo ra vũ khí sinh học cũng như gia tăng bất bình đẳng thu nhập.
Cha Paolo Benanti đã thảo luận những thách thức về đạo đức và nhân quyền xung quanh việc sử dụng AI tại một sự kiện diễn ra hôm thứ Năm do các đại sứ quán Úc tại Tòa thánh và Ý cùng tổ chức.
Sự kiện diễn ra tại Roma sau khi Hội nghị thượng đỉnh hành động về trí thông minh nhân tạo diễn ra tại Paris vào ngày 10–11 tháng Hai kết thúc. Tuần này, hơn 60 quốc gia — bao gồm Vatican, Ý, Úc và Trung Quốc — đã ký một hiệp ước quốc tế tại Pháp cam kết phát triển AI theo cách có đạo đức, cởi mở, minh bạch và an toàn. Hoa Kỳ đã không ký phiên bản cuối cùng của thỏa thuận.
Benanti, thành viên của Hàn lâm viện Giáo hoàng về Sự sống của Vatican và là giáo sư thần học đạo đức tại Đại học Giáo hoàng Gregorian, đã tham gia cùng bốn diễn giả khác hôm thứ Năm để trao đổi quan điểm về những tác động khác nhau của AI đối với chính trị, kinh tế, luật pháp toàn cầu và tương tác xã hội giữa mọi người sau “cuộc cách mạng AI:”
Những diễn giả khác tại sự kiện ngày 13 tháng Hai là: Diego Ciulli, người đứng đầu bộ phận chính phủ và chính sách công của Google tại Ý; Giáo sư Edward Santow, thành viên của Nhóm chuyên gia trí thông minh nhân tạo của chính phủ Úc; Giáo sư Luigi Ruggerone, giám đốc nghiên cứu kinh doanh và đổi mới của Trung tâm đổi mới Intesa Sanpaolo; và Rosalba Pacelli, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Vật lý hạt nhân quốc gia ở Padua, Ý.
Trong cuộc thảo luận kéo dài 90 phút, cả năm diễn giả đều nêu lên những lo ngại về mặt đạo đức về việc liệu mọi người có thể từ bỏ trách nhiệm thúc đẩy và bảo vệ quyền con người của mình đối với những giải pháp dựa trên dữ liệu do máy móc và công cụ thuật toán tạo ra hay không.
Theo Benanti, các mô hình AI nguồn mở “không có bất kỳ biện pháp kiểm soát nào” là “vấn đề lớn nhất hiện nay” vì chúng có khả năng cho phép người dùng phát triển những kỹ nghệ có hại, gồm cả vũ khí sinh học, đe dọa loài người.
Một số thành viên hội thảo đã cảnh báo rằng kỹ nghệ này có thể làm trầm trọng thêm khoảng cách giữa người giàu và người nghèo.
“AI có nguy cơ tạo ra nhiều bất bình đẳng hơn là nhiều cơ hội hơn trong xã hội,” Ciulli của Google cho biết. “AI là một công nghệ có liên quan nhiều hơn đến tác động của nó đối với việc tạo ra của cải và cơ hội.”
Cố vấn của Vatican đồng ý và nói thêm rằng AI nên được khai thác như một “nguồn lực toàn cầu” có thể “trao quyền cho mọi người” nhưng chỉ ra thực tế là phần lớn dân số thế giới không có quyền truy cập vào phần mềm này.
Dựa trên những bình luận của Ciulli, Ruggerone đã bày tỏ mối quan ngại của mình về tác động tiềm tàng của AI đối với việc phân phối của cải, thu nhập và thị trường lao động theo quan điểm của một nhà kinh tế.
“Trong 70 năm qua, 99,9% những người nhận được tiền lương và thu nhập không thấy tiền lương của họ tăng 1,5% hoặc 2% mỗi năm … thực tế là ít hơn rất nhiều,” ông giải thích.
“Ngay cả khi năng suất lao động, nhờ trí tuệ nhân tạo, tăng lên, không ai bảo đảm với chúng ta rằng tiền lương sẽ tăng. Trên thực tế, hoàn toàn ngược lại,” ông nói thêm.
Đối với Pacelli, một chuyên gia về nghiên cứu sâu, một cách tiếp cận hợp tác là chìa khóa để điều chỉnh cuộc cách mạng AI, về cơ bản khác với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây vì máy móc không còn được phát triển để tối đa hóa sản xuất mà được tạo ra để “tương tác với người dùng” theo những quy trình lựa chọn dữ liệu cụ thể.
“Ví dụ, một quy trình lựa chọn dữ liệu kém có thể đưa thành kiến về chủng tộc vào các công cụ chẩn đoán,” bà nói. “Rõ ràng là điều này có hại và nguy hiểm đối với (những người) vốn đã bị thiệt thòi và do đó phải được tính đến.”
Trích dẫn tài liệu Antiqua et Nova của Vatican, trong đó nêu rõ lập trường của Giáo hội về mối quan hệ giữa AI và trí thông minh của con người, Santow cho biết: “Chỉ có con người, chứ không phải máy móc, mới đối thoại với những nguyên tắc như chân lý, công lý và hòa bình.”
“Các luật sư như tôi rất quan tâm đến thời điểm một cỗ máy được sử dụng để đưa ra quyết định quan trọng và sâu sắc về mặt pháp lý,” cựu ủy viên Nhân quyền Úc cho biết. “Trách nhiệm … phải luôn gắn liền với những con người mà đưa những cỗ máy đó vào thế giới.”
Nguồn: https://thanhlinh.net/