BÀI ĐỌC I: 1 Ga 2, 18-21
Hỡi các con, đây là giờ sau hết. Các con đã nghe biết là sẽ có Phản-Kitô đến, thì nay đã có nhiều Phản-Kitô xuất hiện, do đó chúng ta biết rằng đây là giờ sau hết. Họ ở giữa chúng ta mà ra, nhưng không thuộc về chúng ta, vì nếu họ thuộc về chúng ta, thì họ vẫn còn ở với chúng ta. Như vậy để chứng tỏ rằng không phải tất cả mọi người đều thuộc về chúng ta. Còn các con, các con được Ðấng Thánh xức dầu, và các con biết mọi sự. Ta viết cho các con, không phải vì các con không biết sự thật, nhưng vì các con biết sự thật, và phàm là dối trá thì không (thể) do sự thật mà có.
PHÚC ÂM: Ga 1, 1-18
Từ nguyên thuỷ đã có Ngôi Lời, và Ngôi Lời vẫn ở với Thiên Chúa, và Ngôi Lời vẫn là Thiên Chúa. Người vẫn ở với Thiên Chúa ngay từ nguyên thuỷ. Mọi vật đều do Người làm nên, và không có Người, thì chẳng vật chi đã được tác thành trong mọi cái đã được tác thành. Ở nơi Người vẫn có sự sống, và sự sống là sự sáng của nhân loại; sự sáng chiếu soi trong u tối, và u tối đã không tiếp nhận sự sáng. Có một người được Thiên Chúa sai đến tên là Gioan. Ông đã đến nhằm việc chứng minh, để ông chứng minh về sự sáng, hầu cho mọi người nhờ ông mà tin. Chính ông không phải là sự sáng, nhưng đến để chứng minh về sự sáng. Vẫn có sự sáng thực, sự sáng soi tỏ cho hết mọi người sinh vào thế gian này. Người vẫn ở trong thế gian, và thế gian đã do Người tác tạo và thế gian đã không nhận biết Người. Người đã đến nhà các gia nhân Người, và các gia nhân Người đã không tiếp nhận Người. Nhưng phàm bao nhiêu kẻ đã tiếp nhận Người, thì Người cho họ được quyền trở nên con Thiên Chúa, tức là cho những ai tin vào danh Người. Những người này không do khí huyết, không do ý muốn xác thịt, cũng không do ý muốn của đàn ông, nhưng do Thiên Chúa mà sinh ra. Và Ngôi Lời đã hoá thành nhục thể, và Người đã cư ngụ giữa chúng tôi, và chúng tôi đã nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang Người nhận được bởi Chúa Cha, như của người Con Một đầy ân sủng và chân lý. Gioan làm chứng về Người khi tuyên xưng rằng: “Ðây là Ðấng tôi tiên báo. Người đến sau tôi, nhưng xuất hiện trước tôi, vì Người có trước tôi”. Chính do sự sung mãn Người mà chúng ta hết thảy tiếp nhận ơn này tới ơn khác. Bởi vì Chúa ban Lề luật qua Môsê, nhưng ơn thánh và chân lý thì ban qua Ðức Giêsu Kitô. Không ai nhìn thấy Thiên Chúa, nhưng chính Con Một Chúa, Ðấng ngự trong Chúa Cha, sẽ mạc khải cho chúng ta.
Suy Niệm 1: NHỮNG TƯƠNG PHẢN – VÀ TA CHỌN BÊN NÀO CỦA NHỮNG TƯƠNG PHẢN?
Đoạn Thư 1Ga 2,18-21 như khúc dạo đầu gọi tên sự đối kháng giữa ‘Kitô‘ và ‘phản Kitô‘, giữa ‘sự thật’ và ‘sự dối trá’. Từ đó chúng ta đi vào 18 câu đầu Tin Mừng Gioan, được coi là bản tóm tắt của toàn bộ sách Tin Mừng này, với những cặp tương phản chính yếu làm nổi bật lên chân dung Chúa Giêsu Kitô, giúp trả lời câu hỏi Người là ai và Người mang gì đến đây.
Tương phản cốt lõi là sự tương phản giữa một đàng là Ngôi Lời nguyên thủy, vĩnh cửu, thần linh, siêu việt, nguyên uỷ của mọi hiện hữu (x. các câu 1-3) và đàng khác, Ngôi Lời ấy đã trở thành người phàm, với xác thịt hữu hạn, ở giữa mọi người và giống như mọi người (x. câu 14).
Chi tiết hơn, Lời nguyên thuỷ ấy tác sinh sự sống – sự sống nơi Người là ánh sáng. Ánh sáng soi chiếu vào u tối, và u tối đã không tiếp nhận ánh sáng. Đây là sự tương phản và đối kháng giữa ‘sáng’ và ‘tối’, giữa ‘sống’ và ‘chết’! Gioan Tẩy giả đã làm chứng về ánh sáng thật, nhưng ông bị chống lại bởi bóng tối của Hêrode… Con Thiên Chúa làm người là ‘ánh sáng thật’ ấy, cũng không được nhận biết, nhưng bị chống lại bởi thế gian u tối – toàn là tương phản và đối kháng!
Thế gian vốn hiện hữu bởi Ngôi Lời, nên khi Ngôi Lời đến thế gian thì đó là đến nhà mình… thế nhưng, người nhà không nhận biết và không đón nhận (persona non grata): thật tương phản! Nhưng hễ ai thành tâm đón nhận Ngôi Lời làm người nơi Chúa Giêsu, thì sao? Thì kẻ ấy sẽ tin vào danh Người, sẽ được quyền làm con Thiên Chúa, sẽ được sinh ra bởi Thần Khí của Thiên Chúa. Chỗ này hàm ý rằng một ‘con người mới’ được khai sinh nơi chúng ta, chứ không còn là con người cũ nữa! Như vậy, có hai con người: con người xác thịt và con người bởi Thần Khí (ứng với những tương phản và đối kháng trên, và cũng giống với tư tưởng của thánh Phaolô về xác thịt và Thần Khí)…
Thế mà Ngôi Lời Thần Linh lại đi vào trong xác thịt và “trở thành xác thịt”! Thật lạ lùng. Và ta chỉ hiểu theo lôgic ‘không vào hang hùm, không bắt được cọp’, hay ‘yêu thì mấy núi cũng trèo, mấy sông cũng lội’…! Người mang đến gì? Mang ân sủng và sự thật! Thánh Gioan nói “chúng tôi thấy vinh quang của Người” – thì đấy ví như hoa sen ‘giữa bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn’… Không, đúng hơn, hoa sen này không chỉ không nhiễm bùn, mà còn làm cho bùn trở nên thơm tho sạch sẽ. Đây là ý nghĩa của khẳng định rằng “chính do sự sung mãn Người mà chúng ta hết thảy tiếp nhận ơn này tới ơn khác”!
Tất cả những tính tương phản và đối kháng được đề cập trên cuối cùng như được đúc kết/phản ánh trong cái tương phản rất tế nhị giữa chế độ Lề luật và chế độ Ân sủng. “Thiên Chúa ban Lề luật qua Môsê, nhưng ân sủng và sự thật thì ban qua Ðức Giêsu Kitô”! Thánh Phaolô sẽ đào sâu rất hay về sự tương phản này giữa lề luật và ân sủng…
Và ân sủng lớn nhất, sự thật lớn nhất, chính là NHẬN BIẾT THIÊN CHÚA, là tất cả mục đích của công cuộc “Ngôi Lời trở nên xác phàm” và ở giữa chúng ta. Xin Chúa Giêsu giúp ta biết thành tâm đón nhận Người!
Lm. Giuse Lê Công Đức, PSS.
…………………………
Suy Niệm 2: TÌNH YÊU NHẬP THỂ
Một trong những nghệ thuật để “giảng dạy” rất được Thánh sử Gioan yêu mến đó là sử dụng hình ảnh tương phản: Ánh sáng-bóng tối, tin-không tin, đón nhận-không đón nhận, v.v. Chúng ta nhận thấy điều này trong bài đọc 1 và Tin Mừng hôm nay. Trong bài đọc 1, Thánh Gioan sử dụng sự tương phản giữa Đức Kitô và “tên phản Kitô,” giữa sự thật và dối trá; còn trong Tin Mừng, thánh nhân sử dụng hình ảnh ánh sáng và bóng tối. Chúng ta thấy thánh nhân muốn trình bày hai thế lực đối nghịch nhau: Đức Kitô là ánh sáng và sự thật đối kháng với “tên phản Kitô” là bóng tối và sự dối trá. Sự đối kháng này chính là yếu tố giúp nhiều học giả Kinh Thánh chỉ ra vấn nạn mà cộng đoàn của Thánh Gioan đang phải đối đầu, đó là, lạc giáo nhị nguyên thuyết (“Gnosticism”). Một trong những điểm của lạc giáo này là tất cả vật chất (nhất là thân xác con người) là xấu, là sự dữ, còn tinh thần hay cái gì thiêng liêng là tốt lành. Chính vì tư tưởng này, họ cho rằng việc Chúa Giêsu nhập thể không thể xảy ra vì Thiên Chúa là Đấng thiêng liêng và tốt lành, Ngài không thể mặc lấy xác phàm là xấu xa, tội lỗi.
Tin Mừng hôm nay được trính từ phần dẫn nhập của Tin Mừng Thánh Gioan và câu quan trọng nhất mà Thánh Gioan dùng để chống lại lạc thuyết trên là câu khẳng định: “Ngôi Lời đã mặc lấy xác phàm và cư ngụ giữa chúng ta. Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang mà Chúa Cha ban cho Người, là Con Một đầy tràn ân sủng và sự thật.” (Ga 1:14). Trong phần dẫn nhập gồm 18 câu này, chúng ta thấy rõ ràng, một mặt Thánh Gioan tin nhận việc Ngôi Lời nhập thể, và mặt khác ngài xác quyết rằng việc Ngôi Lời mặc lấy xác phàm không làm mất đi bản tính Thiên Chúa của Ngôi Lời. Để làm điều này, Thánh Gioan đầu tiên chứng minh về sự tiền hữu của Ngôi Lời trong câu đầu tiên của phần dẫn nhập Tin Mừng: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa” (Ga 1:1). Ngôi Lời là Thiên Chúa, thì Ngài vẫn mãi là Thiên Chúa. Nên khi Ngôi lời nhập thể, Ngài hiện diện giữa chúng ta như là “Chúa thật và người thật.” Công đồng Êphêsô (431) dạy rằng: Chúa Giêsu có hai bản tính – bản tính con người và bản tính Thiên Chúa. Còn công đồng Chalcêdon (451) dạy rằng: Hai bản tính của Chúa Giêsu hiệp nhất một cách không thể tách rời trong một ngôi vị [gọi là ngôi hiệp]. Đây là mầu nhiệm mà cộng đoàn của Gioan không thể hiểu thấu và ngay cả chúng ta ngày hôm nay vẫn chỉ đón nhận trên lý thuyết, còn trong cuộc sống thường ngày chúng ta vẫn chưa tin nhận điều này, vì chúng ta đôi khi tách Ngài ra làm hai: Lúc thì muốn Ngài chỉ là Chúa và ở trên cõi cao xanh đừng đụng chạm đến cuộc sống của chúng ta, còn khi khác thì muốn Ngài chỉ là con người để chúng ta có thể nắm bắt và “sai khiến” theo ý mình. Nói tóm lại, chúng ta chỉ muốn một Đức Kitô phục sinh vinh quang mà không phải qua thập giá.
Việc nhập thể của Đức Kitô là một lời khẳng định về ‘giá trị cao trọng của thân xác’ con người. Nói một cách khác, thân xác không phải là một cái gì xấu xa, tội lỗi hay rào cản cho đời sống thiêng liêng như chúng ta thường nghe hay được dạy. Thân xác của chúng ta là “đền thờ của Chúa Thánh Thần” (1 Cor 6:19). Tuy nhiên, chúng ta đã quen với một nền linh đạo “thiêng liêng hoá” mọi sự, chúng ta nghĩ Đức Kitô chỉ có thể được tìm thấy trong những ‘tư tưởng siêu phàm của lý trí,” hay nói theo triết học, Ngài chỉ ở ‘trong thế giới linh tượng’ [của Plato]. Chính vì vậy, chúng ta không thể chấp nhận một Đức Kitô có thể được tìm thấy trong những gì thật là con người, trong những cảm xúc và ‘ngôn ngữ’ của một thân xác được Thiên Chúa chuẩn bị cho. Chính vì lý do đó, chúng ta hiểu tại sao khi Đức Kitô xuất hiện trong thân xác thật mong manh, yếu đuối như chúng ta [chỉ trừ tội lỗi] thì “người nhà chẳng chịu đón nhận” (Ga 1:11). Và ngay cả ngày hôm nay cũng vậy, “Người ở giữa thế gian, và thế gian đã nhờ Người mà có, nhưng lại không nhận biết Người” (Ga 1:10).
Chúng ta phải thú nhận rằng, thật khó để nhận ra Chúa đang cư ngụ giữa chúng ta và muốn làm cho vinh quang của Ngài chiếu sáng trong ‘thân xác yếu đuối’ của chúng ta. Chúng ta đi tìm Ngài nơi những hệ tư tưởng cao siêu. Chúng ta như Thánh Augustinô, suốt một thời gian dài tìm kiếm Chúa trong những học thuyết triết lý vĩ đại, nhưng hệ quả là thánh nhân đã nếm mùi thất bại ê chề vì những hệ tư tưởng lỗi lạc này không làm cho con tim khao khát tình yêu của ngài yên nghỉ. Và cuối cùng thánh nhân phải thú nhận rằng: “Ngài ở trong con [trong thân xác mong manh và yếu đuối, trong con tim đầy cảm xúc con người] mà con đi tìm Ngài ở bên ngoài. … Ôi vẻ đẹp nguyên thuỷ, con đã yêu Ngài quá muộn!” Nhiều khi trong cuộc sống, chúng ta không nhận ra Chúa đến với chúng ta qua người khác, qua những ‘phận người đầy yếu đuối và tội lỗi,’ hoặc trong những hoàn cảnh không ngờ. Hãy dừng tìm Chúa trong những hệ tư tưởng cao siêu. Ngài đang ngự trong thâm sâu của con tim bạn, trong những con tim đang khao khát một tình yêu đích thật. Khi bạn khám phá khả năng yêu thương vô điều kiện của con tim bạn, bạn sẽ đồng thời tìm ra Chúa. Và khi bạn ngừng tìm Thiên Chúa ở nơi bạn muốn và để cho Ngài tìm bạn ‘nơi bạn đang là,’ bạn sẽ gặp Ngài!
Điều thứ hai chúng ta có thể rút ra từ lời Chúa hôm nay để suy gẫm đó là hình ảnh Gioan sử dụng trong bài đọc 1: Sự tương phản giữa sự thật và dối trá. Chúng ta có thể nói rằng: Thế giới chúng ta đang sống là một thế giới khuyến khích một ‘nền văn hoá nói dối.’ Chúng ta sợ nói thật vì “sự thật thì mất lòng.” Chúng ta đang sống trong thế giới của kỹ thuật số. Mọi tương quan của chúng ta với nhau thường xảy ra trong thế giới ảo. Những gì người này nói cho người kia không thể kiểm chứng trực tiếp. Mọi sự xảy ra trên ‘màn hình vô cảm,’ chứ không phải trên ‘khuôn mặt có cảm.’ Nên việc nói dối dễ dàng xảy ra hơn là khi nói chuyện trực tiếp. Tuy nhiên, dù có nói dối hàng trăm hoặc ngàn lần, thì chúng ta cũng không thể làm cho sự dối trá trở thành sự thật. Thánh Gioan nói cho chúng ta biết trong bài đọc 1 rằng: “Tên phản Kitô là những người nói dối,” và cha của những kẽ nói dối là Satan. Khi chúng ta nói dối, chúng ta không đứng về phía Thiên Chúa, không đứng về phía sự thật, nhưng đứng về phía sự dối trá: “Cha các ông là ma quỷ, và các ông muốn làm những gì cha các ông ham thích. Ngay từ đầu, nó đã là tên sát nhân. Nó đã không đứng về phía sự thật, vì sự thật không ở trong nó. Khi nó nói dối là nó nói theo bản tính của nó, bởi vì nó là kẻ nói dối, và là cha sự gian dối” (Ga 8:44). Hãy nói và sống trong sự thật, vì sự thật sẽ giải phóng chúng ta (x. Ga 8:32)!
Điểm cuối cùng chúng ta có thể học đó chính là hình ảnh của Thánh Gioan Tẩy Giả. Ngài là một con người thật khiêm nhường và trung thành với công việc làm chứng của mình: “Ông Gioan làm chứng về Người, ông tuyên bố: ‘Đây là Đấng mà tôi đã nói: Người đến sau tôi, nhưng trổi hơn tôi, vì có trước tôi” (Ga 1:15). Ngài nhận ra rằng: Chúa Giêsu trổi vượt hơn Ngài dù đến sau Ngài. Chỉ có những tâm hồn khiêm nhường như Thánh Gioan Tẩy Giả mới có thể nhận ra Chúa Giêsu và hiểu được mầu nhiệm nhập thể, mầu nhiệm của sự tự hạ. Chỉ có những tâm hồn khiêm nhường mới được mạc khải những mầu nhiệm nước trời. Và chỉ có những tâm hồn để cho Đức Kitô sở hữu mới có thể thấy Thiên Chúa vì “Thiên Chúa, chưa bao giờ có ai thấy cả; nhưng Con Một vốn là Thiên Chúa và là Đấng hằng ở nơi cung lòng Chúa Cha, chính Người đã tỏ cho chúng ta biết” (Ga 1:18).
Lm. Anthony, SDB.
……………………………….
Suy Niệm 3: Ngôi Lời nhập thể
- Theo bài tự ngôn của thánh Gioan, Chúa Giêsu là Ngôi Lời, là tiếng nói của Chúa Cha. Ngay từ đầu, Người vẫn ở với Chúa Cha. Người là sự sáng soi thế gian. Chính thánh Gioan đã làm chứng cho Người. Người đã đến trong thế gian, nhưng thế gian không tiếp nhận Người. Ai tiếp nhận Người thì Người cho được làm con Thiên Chúa.
Hài nhi mới sinh nằm trong máng cỏ nghèo hèn là Thiên Chúa, là tiếng nói tình thương Chúa Cha gửi đến cho loài người, để cứu rỗi mọi người. Chúng ta chỉ hiểu được mầu nhiệm nhập thể khi chúng ta biết Thiên Chúa là tình yêu… Nhờ Ngôi Lời nhập thể, chúng ta mới được sống và sống nên con cái sự sáng, vì Chúa Cứu Thế là sự sống và là sự sáng thế gian.
- Thánh Gioan làm chứng :”Ngôi Lời đã trở nên người phàm”. Đây là một mầu nhiệm vĩ đại vì Ngài đã trở nên xác thịt và cũng mang nhịp đập của trái tim nhân loại như thánh Francois de Sales nói :”Ngài là vị Thiên Chúa có trái tim nhân loại”. Nơi Ngài, sự sống mới xuất hiện cho sự tác thành nhân loại mới :”Điều được tạo thành ở nơi Người là sự sống và sự sống là ánh sáng cho nhân loại”. Đấng Cứu Thế đang được sinh ra, “Ngài ở giữa chúng ta”, và như Gioan đã nói :”Những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người thì Người cho họ quyền trở nên con Thiên Chúa” (Ga 1,12).
- Một lần nữa, thánh Gioan chiêm ngắm mầu nhiệm nhập thể đã diễn tả bằng câu rất ngắn :”Và Ngôi Lời đã thành xác phạm”, nghĩa là đã trở thành một người như mọi người. Người đã sống giữa chúng ta, đã nói thứ ngôn ngữ của xứ sở và thời đại của Người.
Nhờ đó, Người muốn nói với con người rằng sự sống của con người là một giá trị thánh thiêng bất khả di nhượng, bất khả xâm phạm; mỗi người sinh ra trên thế gian này dù có xấu xa thấp hèn đến đâu cũng đều được đóng ấn tình yêu Thiên Chúa, cũng đều là hình ảnh của Thiên Chúa, cũng đều là con cái Thiên Chúa. Bởi ai tin vào Người thì Ngài cho họ quyền làm con Thiên Chúa. Như vậy, mỗi người chỉ có thể hiện hữu khi tháp nhập với Ngôi Lời là sự sống, chỉ nên tốt lành khi bước đi trong ánh sáng của Ngôi Lời là Ánh Sáng thật, và chỉ trở thành con Thiên Chúa khi tin và tiếp nhận Ngôi Lời vào trong tâm hồn và đời sống mỗi người (Mỗi ngày một tin vui).
- Mầu nhiệm Nhập Thể không chỉ là Thiên Chúa làm người. Nhưng còn là chính con người được ơn trở về trong cung lòng Thiên Chúa, vốn đã bị xa lìa bởi tội nguyên tổ. Với sự kiện Ngôi Lời nhập thể, chúng ta trở về với tình thương bao la của Thiên Chúa như thánh Phaolô đã chia sẻ :”Ân sủng của Thiên Chúa, Đấng Cứu độ chúng ta, đã xuất hiện cho mọi người” (Tt 2,11). Vì thế văn sĩ Origène đã nói đến sự nên Thánh của con người qua Ngôi Lời nhập thể :”Khi đi vào trong nhân loại, Người đã xây dựng sự hiệp thông với tất cả thụ tạo. Người mang sự Thánh đến cho tất cả”. Thiên Chúa làm người chia sẻ cuộc sống với cuộc sống con người và truyền thông cho con người có được khả năng tham dự và chia sẻ cuộc sống Ngôi Lời trong Ba Ngôi, như chính đời sống Thiên Chúa (R.Veritas).
- Thánh Gioan làm chứng rằng : Ngôi Lời Thiên Chúa mặc xác thịt người phàm và đã ở giữa chúng tôi, và chúng tôi đã nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang của Con Một Thiên Chúa Cha, đầy ân sủng và chân lý : làm chứng về Đức Giêsu là Đấng Cứu Thế ra đời làm người để cứu chuộc nhân loại.
Sứ mạng của gia đình Kitô hữu là làm chứng cho Chúa Giêsu luôn hiện diện. Bằng cách nào ? Theo gương Gioan làm chứng về Người khi tuyên xưng rằng : Đây là Đấng tôi loan báo. Người đến sau tôi, nhưng đã có trước tôi, vì Người trổi vượt hơn tôi, bằng lời nói và hành động. Gia đình Kitô hữu sẽ là chứng nhân của sự sáng, nếu biết nói cho nhau về Lời Chúa, giới thiệu Chúa Giêsu cho người khác và sống theo Lời Chúa.
- Truyện : Thiên Chúa nhập cuộc.
Khi Thiên Chúa làm người thì sống như mọi người chúng ta, chỉ trừ tội lỗi thôi. Chúng ta sống thế nào thì Người sống như vậy, hết sức hòa đồng. Câu truyện sau đây nói lên khía cạnh đó :
Một vị quan lớn mở tiệc mời nhiều người đến dự. Tất cả các người được mời đều ăn mặc sang trọng và dùng xe đi đến. Trong số ấy có một người khách già. Rủi thay vì già yếu nên ông cụ này khi xuống xe đã trượt chân té vào vũng nước bùn. Những khách khác thấy vậy cười nhạo ông. Xấu hổ và cảm thấy mình không xứng đáng, ông quyết định quay về. Gia nhân nài nỉ cách mấy ông cũng không chịu ở lại dự tiệc.
Khi đó vị quan chủ tiệc bước ra sân, đi tới chỗ vũng nước đó, rồi cũng cố tình té ngã vào vũng nước. Thế là quần áo của ông quan cũng dơ dáy y như cụ già kia. Mọi người chung quanh chẳng ai dám cười nhạo nữa. Sau đó vị quan lớn cầm tay ông cụ đưa vào phòng tiệc. Ông cụ chẳng còn lý do nào để chối từ nữa (Góp nhặt).
Lm. Giuse Đinh Lập Liễm, Gp. Đà Lạt